आपत्ती व्यवस्थापन (Apatti Vyavasthapan)
आपत्ती व्यवस्थापन (Apatti Vyavasthapan)
आपत्ती व्यवस्थापन एक महत्त्वाचा विषय आहे जो कोणत्या संकटामुळे राष्ट्राची किंवा समाजाची मोठ्या प्रमाणात जीवित, आर्थिक आणि सामाजिक हानी होऊ शकते, यावर लक्ष केंद्रित करतो. या संकटांनी समाजावर दूरगामी परिणाम होतात आणि त्याला सामोरे जाणे आवश्यक आहे.
आपत्ती व्यवस्थापनाचे 3 प्रमुख टप्पे
- आपत्ती पूर्व व्यवस्थापन – यामध्ये प्रशिक्षण, जनजागृती उपक्रम, यंत्रणाचा सराव व प्रात्यक्षिक, आपत्ती व्यवस्थापन आराखडा तयार करून यंत्रणा सुसज्ज ठेवणे, विविध आपत्ती प्रतिसाद दलांशी संपर्क व समन्वय ठेवणे.
- आपत्ती प्रसंगी व्यवस्थापन – प्रत्यक्ष आपत्कालीन प्रसंगी मदत कार्याचे नियोजन करणे व मदत यंत्रणेमध्ये समन्वय राखणे.
- आपत्ती नंतरचे व्यवस्थापन – आपत्ती नंतर करावे लागणारे मदत कार्य नियंत्रित करणे, मदत व पुनर्वसन योजनेची योग्य अंमलबजावणी करणे, इत्यादी.
नैसर्गिक आपत्तींना सामोरे जाण्यासाठी सज्ज राहणे
परिसरातील भूकंप, ज्वालामुखी, वादळ, पूर, ढगफुटी यासारख्या नैसर्गिक आपत्तींनी माणसाला पुरता हतबल करून टाकता येते. त्यामुळे सतत सतर्क राहणे महत्त्वाचे आहे. या आपत्तींना तोंड देण्यासाठी विशेष प्रशिक्षित व्यक्तींना सज्ज ठेवणे आवश्यक आहे.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या बुधवारी या आपत्तींना नियंत्रित करण्यासाठी ठरवलेले दिवस आहे. संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या २२ डिसेंबर १९८९ च्या सर्वसाधारण अधिवेशनात नैसर्गिक आपत्तींना आवर घालण्यासाठी या दिवसाची घोषणा झाली होती. १९९०-९९ पर्यंतचा काळ नैसर्गिक आपत्तींना आवर घालण्याचे दशक म्हणून घोषित करण्यात आला होता, आणि त्यानुसार या दिवसाचा उत्सव ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या बुधवारी साजरा केला जातो.
Download the PDF for more detailed information on अपत्ती व्यवस्थापन and the strategies associated with it!